TÜRKİYE’DE YÜZDE 90 KİŞİDE D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ VAR…

Üzülerek söylemek gerekirse D  vitamininin önemi toplum tarafından bilinmiyor.  Eminim ki basit bir  kan test ile belirlenen  D vitamini düzeyine çok az insan baktırmıştır. Ben de hayatımda ilk kez iki ay önce doktorumun önerisi ile ‘‘25-OH-Vitamin D3’’  testi yaptırdım. Çıkan sonuç hiç de iç açıcı değildi, şiddetli D vitamini yetersizliği olduğu ortaya çıktı. Şimdi dışarıdan D vitamini takviyesi alıyorum. Toplumun yüzde 90’ında  eksiklik olduğunu yapılan araştırmalar gösteriyor. Aslında bu sorun sadece Türkiye değil, tüm dünyanın sorunu.

Tam nedeni bilinmeyen D vitamini eksikliğinin insan sağlığına zararı ise tahmin edilenden çok daha fazla. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof.Dr. Dilek Yavuz Gogaş , başlıklarla D vitaminin önemini anlattı.

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNİN TAM  NEDENİ BELLİ DEĞİL…

D vitamini eksikliği tüm dünyada yaygın olarak rastlanan bir problem.Güneş gören  ve  görmeyen ülkelerde de ciddi bir problem. Özellikle Kuzey Avrupa Ülkelerinde toplumun yüzde 60’ndan fazlası D vitamini eksikliği  yaşıyor.  Bizim ülkemiz için de , daha güney ülkeler için de aynı şey söz konusu. Nedenini bilmiyoruz, ama toplumdaki beslenme alışkanlıkları,  daha az güneşlenme bunun nedeni olabilir.

 

OBEZİTE D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNE NEDEN OLABİLİR…

 

Obez kişilerde D vitamini eksikliğine daha fazla rastlıyoruz. En üzerinde durulan teori ise D vitamini yağda eriyen bir vitamin olduğu için yağ dokusunda depolanıyor ve kanda yeterince bulunmuyor. Bu yüzden de obez kişilerde D vitaminini daha yüksek dozlarla replase etmemiz gerekiyor.

 

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNDE BU BELİRTİLERE DİKKAT…

 

Aslında toplumda çok sık rastlanan şikayetlerle görülebilir. O yüzden de göz ardı edilir, atlanır. Halsizlik ,yorgunluk kaslarda güçsüzlük en önemli bulgularıdır.Yorgunluk, kolun üst tarafında ve bacağın üst tarafındaki kaslarda kendini belli eder. Merdiven çıkarken bacağın üst tarafında  erken yorulma ,ya da bacağın üst taraflarında ağrı hissedilmesi, çamaşır  asarken  kollarda  erken yorulma,  gazete okurken gazeteyi tutma pozisyonunda uzun süre kalınamaması, kolları bir yere dayama istediği ortaya çıkar.  Çömelir durumdan ayağa kalkarken zorlanma, bacak üst kası ve kol üst kaslarındaki güçsüzlük  D vitamini eksikliği belirtileri olarak karşımıza çıkıyor. Daha uzun dönem hasta D vitamini eksikliği ile karşı karşıya kalınırsa özellikle kemiklerde ciddi erimeler ortaya çıkar.

 

D VİTAMİN EKSİKLİĞİ PEK ÇOK HASTALIKLA İLİŞKİLİ…

 

D Vitamini eksikliğini tip 1 diyabet ile ilişkili olduğunu biliyoruz. D vitamini eksik olan bölgelerde özellikle Kuzey Avrupa’da tip 1 diyabetin bu kadar yüksek olmasının gerekçesi olarak  gösterildiğini  de biliyoruz. Son zamanlarda bu konu ile ilgili yapılan yayınlar gittikçe arttı.

Aynı zamanda tip 1 diyabet yanında ,tip 2 diyabet ile de ilişkili olduğunu biliyoruz .D vitamini eksikliği olanlarda tip 2 diyabet daha fazla görülüyor. Ayrıca nörolojik bir takım hastalıklar (MS), ile de ciddi bir ilişkisi var. Bunun yanı sıra  D vitamini eksik olanlarda depresyon daha sık görülüyor.  Daha bugünlerde bir metaanaliz yayınlandı. Harvard  Üniversitesi’nce yapılan ve   1 milyonun üstündeki insanı baz alan bir çalışmada, D vitamini eksik olan kişilerde kardiyovasküler ölüm oranlarının  yüzde 34 daha fazla olduğu gözlemlenmiş. Ayrıca kanser ile de ilişkisi var.  Kadınlarda meme, erkeklerde prostat, kolon pankreas kanseri gibi 20’ye yakın kanser türünün D vitamini ile ilişkili olduğu belirlenmiş.

DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ D VİTAMİNİ TAKVİYESİ ÖNERİYOR

D vitamini eksikliği çok yaygın bir problem olduğu için, herhangi bir şikayet  olmasa dahi

Dünya Sağlık Örgütü tüm sağlıklı yetişkinlere günde 1,500 cc  D vitamini almasını öneriyor. Tüm yeni doğan bebeklere D vitamini veriliyor. Yetişkinlerde de  bu uygulamanın olması gerekiyor. D vitaminini besinlerle alamıyoruz. Besinlerde çok çok düşük miktarlarda bulunuyor. Özelikle kuzeyde yetişen somon gibi balıklarda var, fakat çok düşük miktarda. Yine düşük miktarda yumurtada da var.

 

EN İYİ D VİTAMİNİ  KAYNAĞI GÜNEŞ…

En doğal D vitamini kaynağı güneş.  Fakat  D vitamininin güneşten temin edilmesi  o kadar kolay değil.  Ülkemizde D vitamini sentezi için güneş ışığının belli bir açı ile gelmesi gerekiyor. Her ülke için de öyle. Bizim  ülkemiz için D vitamini sentezinde en iyi güneş ışığı açısı mayıs ile kasım ayları arasında yakalanabiliyor. Mayıs- kasım arası güneşe çıkarsanız D vitaminin sentezleyebilirsiniz. Bu da tek başına yeterli değil. Belli bir saatte çıkmanız gerekiyor, güneş ışığının D vitaminini sentezleyeceği açı saat 11.00 ila 15.00 arası. Aynı zamanda vücudunuzun belli bir oranda güneş ile temas etmesi lazım. Herhangi bir şey sürmeden güneşe çıkmanız lazım.Güneş koruyucuları ve  güneş kremleri de D vitamini sentezini engelliyor.  Faktör  8’in üzerinde koruyucu krem kullananlarda ,canım arkasından güneşlenirseniz D vitamini senteziniz olmuyor.Vücudunuzun en az yüzde 20’sinin güneş ışığı ile temas etmesi lazım. Bunun anlamı da yüzün kolların ve bacakların alt kısımlarının güneşle direkt teması gerekiyor. Cilt pembeleşinceye kadar güneşte kalmak gerekiyor. Bu açık tenliler için 15-20 dakika, koyu tenliler için 30 dakika, 1 saat aralığında olabiliyor. D vitamini sentezlemek o kadar kolay değil.